Co o oszczędzaniu myślą młodzi mieszkańcy Polski? Odpowiedź na to pytanie możemy znaleźć w raporcie „Oszczędzanie młodych”, przygotowanym przez SW Research na zlecenie PFR Portal PPK. 

Formy oszczędzania młodych Polaków

Oszczędzanie jest istotne dla zdecydowanej większości zapytanych osób w wieku 18-35 lat (86%), które wzięły udział w badaniu. Ci, którzy posiadają oszczędności, odkładają regularnie konkretne sumy pieniędzy lub odkładają to, czego nie wydadzą w ciągu miesiąca. Są i tacy, którzy oprócz odkładania pieniędzy co miesiąc – dodatkowo je inwestują. Pozwala to na zwiększenie poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji (23%), zabezpieczenia własnych pieniędzy na większe wydatki (18%) i umożliwia zapewnienie dobrej przyszłości sobie i najbliższym. Jednak, co ciekawe, młodzi ludzie różnie rozumieją termin „oszczędzanie”, chociaż dla większości (64%) jest to odkładanie części zarobków na przyszłość. Ponad połowa respondentów uważa, że równie istotnymi formami oszczędzania są: porównywanie cen produktów przed kupnem (54%), niemarnowanie jedzenia (44%), kupowanie tylko tych ubrań, których naprawdę potrzebują (40%) oraz kupowanie rzeczy na wyprzedażach, korzystanie z bonów rabatowych i promocji (39%).

Na co oszczędzają młodzi

Cele oszczędzania są różne – jedni odkładają na dalszą przyszłość (54%), inni na tzw. czarną godzinę  (49%), na swoje pasje (32%), podróże (32%) oraz na rodzinę 
i dzieci (26%). Najczęstszymi motywacjami stojącymi za oszczędzaniem na dalszą przyszłość są: chęć pozostania niezależnym/ą najdłużej jak to możliwe (49%), chęć zabezpieczenia na wypadek utraty pracy (47%) oraz chęć zabezpieczenia na wypadek nieprzewidzianych wypadków 38%).

Młodzi ludzie (18-35 lat) dopiero rozpoczynają swoje zawodowe życie, dostają pierwsze wypłaty. Uczą się planować wydatki, w tym oszczędności. Myślę, że to bardzo dobry moment, by zacząć myśleć o oszczędzaniu − nie tylko w perspektywie najbliższych wakacji, ale dalszego życia, założenia rodziny, kupna mieszkania, a także zabezpieczenia godnej i dobrej przyszłości po zakończeniu aktywności zawodowej – powiedział Robert Zapotoczny, prezes zarządu PFR Portal PPK. 

Jak się jednak okazuje, pogłębiona dyskusja w badaniu jakościowym dostarcza ciekawych wniosków. Respondenci pod pojęciem „dalsza przyszłość” niekoniecznie rozumieją „oszczędzanie na emeryturę”. Niejednokrotnie padają stwierdzenia, że jest to konkretny cel np. budowa domu, zakup mieszkania. 

Własne miejsce na świecie, dom, mieszkanie jest często jednym z podstawowych marzeń młodych osób. Wiele z nich ma trudności ze zgromadzeniem kwoty niezbędnej na wkład własny. Tu z pomocą mogą przyjść Pracownicze Plany Kapitałowe, gdyż po pierwsze do naszych wpłat prawie drugie tyle dokłada nasz pracodawca, a dodatkowo dostajemy dopłaty ze strony państwa. Zatem zgromadzimy wymaganą kwotę znacznie szybciej – skomentowała Małgorzata Smołkowska, członek zarządu PFR Portal PPK. 

W jaki sposób oszczędzają młodzi

Zapytani o formy oszczędzania, z których korzystają, respondenci najczęściej wymieniali konta oszczędnościowe (60%), trzymanie pieniędzy w tzw. „skarpecie” (35%), lokaty bankowe (28%), PPK (14%) oraz akcje (14%). Biorąc pod uwagę komunikaty osób biorących udział w części jakościowej badania może to wynikać z braku pomysłów na oszczędzanie w inny sposób, co wiąże się z brakiem wiedzy w tym obszarze. 

Młodzi preferują przechowywanie swoich oszczędności w miejscach o niewielkim potencjalnym zysku i niewielkim ryzyku utraty kapitału. Dość zaskakującym jest fakt, że aż jedna trzecia młodych osób trzyma swoje oszczędności w gotówce w domu/mieszkaniu, co jest zwykle utożsamiane z zachowaniami finansowymi osób starszych. Mniej popularne jest z kolei inwestowanie na giełdzie, odkładanie pieniędzy w PPK/PPE, w IKE/IZE czy też korzystanie z polis ubezpieczeniowo-inwestycyjnych. 

Co ciekawe, młodzi ludzie zdają sobie sprawę, że w obecnej sytuacji stale rosnącej inflacji wartość pieniędzy przechowywanych w ten sposób maleje. Komunikują, że mimo tej świadomości, nie mają pomysłu, jak inaczej przechowywać pieniądze, boją się ryzyka – często wynika to z braku wiedzy nt. finansów i produktów oszczędnościowych.

Staram się odkładać regularnie, jak na przykład nie wydam w danym miesiącu i więcej mi zostanie, to też część z tego przeznaczam na IKE, a część zostawiam na czarną godzinę - powiedziała jedna z uczestniczek badania jakościowego.

Z całym raportem „Oszczędzanie młodych” można zapoznać się tutaj. 

Badanie „Oszczędzanie młodych” zostało zrealizowane na przełomie 2021 i 2022 roku przez SW Research na zlecenie PFR Portal PPK i obejmowało dwie części: badanie ilościowe na próbie 815 osób w wieku 18-35 (grudzień 2021 roku) oraz serię wywiadów indywidualnych i grup focusowych zrealizowanych w lutym 2022 roku. 

Autorzy: Marta Paleczna, Marta Damm-Świerkocka